នៅក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គួរឱ្យកត់សម្គាល់ ដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកនោះ ត្រីរាជ ដែលជាត្រីទឹកសាបគ្មានស្រកាមានទំហំដងខ្លួនធំបំផុត និងជាប្រភេទត្រីកម្រកំពុងរងគ្រោះថ្នាក់ជិតផុតពូជក្នុងពិភពលោកចំនួនប្រាំមួយក្បាល ត្រូវបានអ្នកនេសាទចាប់បាន និងបានលែងចូលទៅក្នុងទន្លេវិញ ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែប៉ុន្មានថ្ងៃប៉ុណ្ណោះ។ ការចាប់បានត្រីទាំងនេះ គឺជាសក្ខីភាពមួយចំពោះកិច្ចប្រឹងប្រែងអភិរក្សជាច្រើនទសវត្សរ៍ និងការចូលរួមរបស់សហគមន៍ ដែលបានផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមថ្មី សម្រាប់ការរស់រានមានជីវិតនៃប្រភេទត្រីដែលកាន់តែកម្រនៅក្នុងទីជម្រកជាក់លាក់របស់វា។ ទន្ទឹមនេះដែរ ការបំពាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់ និងលែងត្រីរាជជាបន្តបន្ទាប់ បង្ហាញនូវកិច្ចប្រឹងប្រែងការពារប្រភេទត្រីយក្សនៅកម្ពុជាក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
ចូលរួមជាមួយពួកយើងក្នុង Telegram ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានរហ័ស
ក្នុងចំណោមត្រីទឹកសាបដែលធំជាងគេបំផុតក្នុងពិភពលោក ត្រីរាជ អាចមានប្រវែងដងខ្លួនជិត ៣ម៉ែត្រ និងទម្ងន់រហូតដល់ ៣០០គីឡូក្រាម ដែលជាប្រភេទត្រីធំ និងកម្រនៅលើពិភពលោក ដែលត្រូវបានចាប់ចំនួន ៦ក្បាល និងត្រូវបានលែងវិញក្នុងពេលដ៏ខ្លីបែបនេះ និងដែលមិនធ្លាប់មានពីមុនមកដែរ ក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ក្រុមការងារអភិរក្ស។ ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏វិសេសវិសាលនេះ គូសបញ្ជាក់ពីភាពជោគជ័យនៃភាពជាដៃគូ រវាងវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជលផលទឹកសាប នៃរដ្ឋបាលជលផល សហគមន៍នេសាទក្នុងតំបន់ និងគម្រោងអច្ឆរិយភាពនៃទន្លេមេគង្គ ដែលផ្តល់មូលនិធិដោយទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍអន្តរជាតិ(USAID)។
ព្រឹត្តិការណ៍ជាបន្តបន្ទាប់នេះ បានចាប់ផ្តើមកាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ នៅពេលដែលត្រីរាជ ចំនួនពីរក្បាល ត្រូវចាប់បានដោយចៃដន្យនៅក្នុងដងទន្លេសាប និងទន្លេមេគង្គ មិនឆ្ងាយពីរាជធានីភ្នំពេញ ហើយក៏បានបំពាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់ និងបានលែងជាបន្តបន្ទាប់។ ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយមក នៅថ្ងៃទី ១០ ខែធ្នូ ត្រីរាជ ចំនួន ៤ក្បាលទៀត ត្រូវបានចាប់ និងបានលែងនៅទីតាំងខុសគ្នាតាមដងទន្លេមេគង្គ និងទន្លេសាប ដោយមានការកត់ត្រាទិន្នន័យលម្អិតស្តីពីប្រវែងដងខ្លួន ទំហំ និងលេខស្លាកសញ្ញា ដែលប្រមូលបានក្នុងអំឡុងពេលព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនោះ។
ចំពោះត្រីរាជ ទាំង៤ក្បាលនេះ រួមមានត្រីរាជពេញវ័យចំនួនពីរក្បាល មួយក្បាលមានទម្ងន់១២០គីឡូក្រាម និងមួយក្បាលទៀតមានទម្ងន់ ១៣១គីឡូក្រាម ដោយត្រីទាំង២ក្បាលនេះ មានប្រវែងដងខ្លួនជាង ២ម៉ែត្រ។ ត្រីរាជទាំងនោះ ត្រូវបានបំពាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់អត្តសញ្ញាណ ដើម្បីជួយក្នុងការតាមដាន និងស្រាវជ្រាវក្នុងពេលអនាគត។
ក្រុមអ្នកជំនាញផ្នែកស្រាវជ្រាវនៅរដ្ឋបាលជលផលនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទបានឱ្យដឹងថា ភាពជោគជ័យនេះបង្ហាញពីតួនាទីសំខាន់របស់សហគមន៍មូលដ្ឋានក្នុងការចូលរួមអភិរក្ស។ ការផ្សព្វផ្សាយ និងការអប់រំជាច្រើនឆ្នាំដោយមន្ត្រីជលផល និងអ្នកស្រាវជ្រាវបានបង្កើតការយល់ដឹងក្នុងចំណោមអ្នកនេសាទអំពីសារៈសំខាន់នៃការរាយការណ៍អំពីការចាប់ត្រីប្រភេទកម្រ និងជិតផុតពូជ។
លោក បណ្ឌិត ហេង គង់ ប្រធានវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជលផលទឹកសាប នៃរដ្ឋបាលជលផលកម្ពុជា បានបញ្ជាក់ថា «ឥឡូវនេះ អ្នកនេសាទបានទំនាក់ទំនងទៅមន្ត្រីរដ្ឋបាលជលផល នៅពេលពួកគេចាប់បានត្រីកម្រទាំងនេះដោយចៃដន្យ ដោយសារតែពួកគេយល់ពីសារៈសំខាន់នៃការការពារប្រភេទមច្ឆជាតិដ៏ធំអស្ចារ្យទាំងនេះ។ កិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ពួកគេមានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងស្រាវជ្រាវ និងអភិរក្សរបស់យើង»។
ជាមួយគ្នានេះ អ្នកនេសាទដែលបានចូលរួមលែងត្រីរាជមួយក្បាល ក្នុងចំណោមត្រីដែលបានលែងទាំងនោះ បានសម្ដែងការភ្ញាក់ផ្អើល និងមានមោទកភាព។
លោក លី សារី ដែលគ្រួសាររបស់គាត់បាននេសាទនៅតាមដងទន្លេសាបបីជំនាន់មកហើយ បានពិព័រណ៍នាបទពិសោធន៍នេះថា ជាការភ្ញាក់ផ្អើល និងរីករាយ ដោយលោកបានបន្ថែមថា៖ «ត្រីរាជ គឺជាត្រីកម្រ ពួកយើងធ្លាប់ឃើញត្រីរាជ ២ដងគត់ ក្នុងរយៈពេល៤០ឆ្នាំ នៃការប្រកបរបរនេសាទនេះ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ប្រជានេសាទទាំងអស់នឹងចូលរួមជួយអភិរក្សប្រភេទត្រីនេះ»។
ក្នុងរយៈពេល២៥ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ត្រីរាជ ប្រហែល ១០០ក្បាល ត្រូវបានបំពាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់ និងលែងចូលក្នុងធម្មជាតិវិញ ដែលជាផ្នែកមួយនៃកម្មវិធីអភិរក្សរួមគ្នា។ ការងារនេះ បានផ្តល់ការយល់ដឹងយ៉ាងសំខាន់ទៅលើគំរូនៃការធ្វើចរាចរផ្លាស់ទីពីទីជម្រក និងសុខភាពប្រជាករ ដោយផ្តល់ឱ្យអ្នកស្រាវជ្រាវនូវចំណេះដឹង ដែលពួកគេត្រូវការដើម្បីការពារប្រភេទត្រីយក្សទាំងនេះ និងប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីរបស់ពួកវាផងដែរ។ សម្រាប់ត្រីរាជ ដែលអ្នកនេសាទចាប់បានទាំងនោះ កំពុងធ្វើចរាចរផ្លាស់ទីពីទីជម្រកនៅក្នុងតំបន់វាលទំនាបលិចទឹក ក្បែរបឹងទន្លេសាប ឆ្ពោះទៅភាគខាងជើងតាមដងទន្លេមេគង្គ ដោយឆ្លងកាត់ដងទន្លេសាប ដែលទំនងគឺជាទីជម្រកពងកូនរបស់ពួកវានៅភាគខាងជើងប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ និងប្រទេសថៃ។
លោកបណ្ឌិត ហ្សេប ហូហ្គេន ជាជីវវិទូ មកពីសាកលវិទ្យាល័យ ណេវ៉ាដា រីណូ និងជាអ្នកដឹកនាំគម្រោងអច្ឆរិយភាពនៃទន្លេមេគង្គ បានសង្កត់ធ្ងន់លើសារៈសំខាន់នៃការចាប់បានត្រីទាំងនេះថា៖ «របកគំហើញទាំងនេះ មិនត្រឹមតែផ្តល់ឱកាសដ៏កម្រមួយ ដើម្បីសង្កេតតាមដានមើលត្រីដ៏កម្របំផុតមួយរបស់ពិភពលោកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងបានផ្តល់នូវទិន្នន័យដែលមានសារៈសំខាន់ផងដែរ។ សម្រាប់ការយល់ដឹង និងការការពារផ្លូវទឹកដែលត្រីទាំងនោះធ្វើចរាចរផ្លាស់ទី និងទីជម្រកពងកូន ដែលចាំបាច់សម្រាប់ការរស់រានមានជីវិតរបស់ពួកវា»។
យោងតាមរបាយការណ៍ស្រាវជ្រាវបានបង្ហាញឱ្យដឹងថា ត្រីរាជ មិនមែនត្រឹមតែជាប្រភេទត្រីជិតផុតពូជប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែវាក៏ជាសូចនាករបង្ហាញពីសុខភាពរស់រវើកនៃទន្លេមេគង្គ ដែលមានជីវៈចម្រុះដ៏សម្បូរបែប និងជាផ្លូវទឹកដ៏មានសារៈសំខាន់បំផុតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច។ ការជួយដល់វិស័យជលផលដែលមានតម្លៃ ១០ពាន់លានដុល្លារក្នុងមួយឆ្នាំ ទន្លេមេគង្គបានផ្តល់អាហារ ជីវភាពរស់នៅ និងសារៈសំខាន់ផ្នែកវប្បធម៌នៃប្រជាជនរាប់សិបលាននាក់។ ការរស់រានមានជីវិតរបស់ត្រីរាជ មានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយនឹងសុខភាពអេកូឡូស៊ីរបស់ទន្លេ ដោយបញ្ជាក់ពីតម្រូវការបន្ទាន់ ដើម្បីការពារតំណភ្ជាប់លំហូរទឹកដោយសេរីនៅក្នុងអាងទន្លេមេគង្គ។
បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវបានបញ្ជាក់ឱ្យដឹងផងដែរថា ការរស់រានមានជីវិតរបស់ត្រីរាជ គឺពឹងផ្អែកលើកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងអភិរក្សប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការការពារទីជម្រករបស់ពួកវាផងដែរ។ ព្រឹត្តិការណ៍ថ្មីៗទាំងនេះ បាន ផ្តល់ឱ្យនូវការសាទរនៃវឌ្ឍនភាព និងការអំពាវនាវឱ្យធ្វើសកម្មភាពខ្លាំងឡើង។
លោក ថាច់ ផាណារ៉ា ប្រធានមន្ទីរពិសោធន៍ នៃវិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវ និងអភិវឌ្ឍន៍ជលផលទឹកសាប នៃរដ្ឋបាលជលផល ដែលបានជួយបំពាក់ស្លាកសញ្ញាសម្គាល់លើត្រីជាច្រើនក្បាលក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានកន្លងមកនេះ បានបលើកឡើងថា៖ «ត្រីរាជ មិនមែនគ្រាន់តែជាមច្ឆជាតិទេ តែវាក៏ជាផ្នែកមួយនៃបេតិកភណ្ឌរបស់យើងផងដែរ។ ការការពារពួកគេមានន័យថាចូលរួមការពារទន្លេ និងអ្វីគ្រប់យ៉ាងដែលវាផ្តល់ឱ្យយើង»៕
ប្រភព៖ ក្រសួងព័ត៌មាន
Bong I.T