ភ្នំពេញ៖ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ កាន់តែខិតជិតចូលមកដល់ហើយ នៅសល់ពេលមិន ប៉ុន្មានទៀតនោះទេ។ ហើយក៏ជាពេលវេលាមួយ ដែលបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ រីករាយជួបជុំក្រុមគ្រួសារ ពីទីជិតទីឆ្ងាយ ក្នុងអំឡុងពេលនៃ ការឈប់សម្រាកនេះផងដែរ។
ចូលរួមជាមួយពួកយើងក្នុង Telegram ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានរហ័សជាក់ស្តែង បើតាមទំនៀមទំលាប់របស់ខ្មែរ ជារៀងរាល់ឆ្នាំឲ្យតែដល់ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទាំងអស់ តែងតែរៀបចំរូតរះ ធ្វើចង្ហាន់ទៅប្រគេនព្រះសង្ឈ នៅតាមទីវត្តអារាមនានា ដោយមិនភ្លេចនោះទេ នៅសម្លៀកបំពាក់ហូលផាមួង ដែលជាអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរ យ៉ាងល្អប្រណីត។ ទៀតសោត នៅតាមទីវត្តអារាម ក៏ដូចជាកន្លែងកម្សាន្តជាច្រើន នៅទូទាំងប្រទេស គឺមិនចោលនោះទេនៅ ការរៀបចំចាត់ចែង រាំលេង នៅចង្វាក់ប្រជាប្រិយខ្មែរ ហើយអ្វីដែលកាន់តែ មិនអាចចោលបាននោះ គឺល្បែងប្រជាប្រិយ របស់ខ្មែរនេះតែម្តង។
យើងឃើញថាសម្រាប់ ប្រទេសកម្ពុជាយើង មានល្បែងប្រជាប្រិយ ជាច្រើនប្រភេទ ដែល ប្រជាពលរដ្ឋយើងតែងតែ និយមយកមកលេងជាពិសេស ក្នុងឳកាសនៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ នេះតែម្តង។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងពេលនេះ ខាងខ្មែរឡូតយើង ក៏សូមលើកយកល្បែងប្រជាប្រិយ តែមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះ ដើម្បីយកមកចែករំលែក ជាចំណេះដឹង ដល់មិត្តអ្នកអាន ដែលអត្ថន័យមួយចំនួន យើងគឺបានដកស្រង់ ចេញពីសៀវភៅ «ល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ»៕ ចង់ដឹងពីរបៀបលេង និងអត្ថន័យនៃល្បែងនីមួយៗ បែបណាខ្លះនោះ សូមទៅតាមដានទាំងអស់គ្នា ៖
១. ល្បែងបោះអង្គញ់
ល្បែងបោះអង្គញ់ នេះត្រូវបានគេឲ្យឈ្មោះ តាមវត្ថុដែលគេយកមកលេង គឺផ្លែអង្គញ់ដែល ក្រៀមស្ងួត។
របៀបលេង
ល្បែងនេះ គេបែងចែកជា២ក្រុម ដែលមានស្រីម្ខាង និងប្រុសម្ខាងក៏បាន ឬចម្រុះក៏បាន។ ហើយសម្រាប់អង្គញ់ គេក៏ចែកចេញជា២ផ្នែកដែរ គឺកោយដាំនិង កោយបោះ។ សម្រាប់កើយដាំគឺ គេដាំភ្ជាប់ទៅនឹងដី ដែលមានបែកចែកជា “មេក្លោង ឬ កន្លោង” ដែលអាចដាំ៣ ឬ ៥ កោយក៏បាន ។ ចំណែកកោយបោះ គឺកោយទាំងឡាយណា ដែលគេប្រើ សម្រាប់បោះពីទីម្ខាងទៀត ដើម្បីឲ្យរំលំកោយដាំ របស់ក្រុមម្ខាងទៀត។ សម្រាប់ក្រុមណា ដែលបានបោះត្រូវ កោយដែលដាំនៅខាងកៀនមុន កោយដែលនៅកណ្តាល នឹងសន្មត់ថាចាញ់ ហើយប្រសិនបើបោះ អស់គ្រាប់ហើយនៅតែ មិនរំលំអស់ទៀតនោះ ក៏ចាញ់ដូចគ្នាដែរ។ សម្រាប់ក្រុមដែលចាញ់នឹងត្រូវ បានក្រុមម្ខាងទៀតដែលឈ្នះនោះ ជោះដោយយកអង្គញ់ពីរ ដាក់ខ្វែងគ្នាហើយជោះ នៅត្រង់ក្បាលជង្គង់របស់ ក្រុមដែលចាញ់ផងដែរ។
អត្ថន័យ
ល្បែងអង្គញ់នេះគឺ តម្រូវឲ្យអ្នកលេងចេះ មានការប្រុសប្រយ័ត្ន ហាត់ដៃឲ្យត្រង់ ហាត់ភ្នែកឲ្យវៃ ហាត់ស្មារតីឲ្យមូលបាន។
២. ល្បែងលាក់កន្សែង
ល្បែងលាក់កន្សែង ជាល្បែងមួយយ៉ាងរបស់ខ្មែរ កាលពីពេលបុរាណ តែងតែលេងសម្រាប់ ជាទីកម្សាន្តសប្បាយ នៅពេលយប់ខែភ្លឺ ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំ ឬនៅពេលជាចន្លោះ ការហត់នឿយម្តងៗ។
របៀបលេង
មុនដំបូង មានអ្នកលេងប្រហែលជា៦ ទៅ៧នាក់ឡើង ឲ្យទៅអង្គុយចោងហោង ជារង្វង់មូល នៅកន្លែងដែលជាទីវាលស្រឡះ រាបស្មើល្អស្រួល ក្នុងការរត់។ ហើយគេយកកន្សែង ឬក្រមាតូចមួយ មករុំមូររួចរឹតឲ្យតឹងណែនល្អ ទុកជាយបន្តិច សម្រាប់កាន់យូរបាន សន្មត់ហៅថាកន្សែង មានម្នាក់ក្រោកចេញទៅក្រៅវង់ កាន់កន្សែងនោះ ដើរព័ទ្ធជុំវិញយ៉ាងលឿន ពីខាងក្រោយខ្នង អ្នកអង្គុយបញ្ឆោត អ្នកអង្គុយមិនឲ្យបានដឹងខ្លួន ថា គេលាក់កន្សែង ក្រោយខ្នងអ្នកណានោះទេ។ នៅពេលដែលលាក់ ប្រសិនបើ អ្នកដែលបានអង្គុយនោះដឹងខ្លួន ថាគេលាក់ នៅខាងក្រោយខ្នងរបស់ខ្លួន នោះអ្នកអង្គុយនោះត្រូវចាប់យកកន្សែងនោះ ហើយរត់ដេញគប់ អ្នកដែលបានលាក់នោះវិញ។ ចំណែកអ្នកលាក់នោះ នៅពេលដែលរត់ ដល់កន្លែងដែលទំនេរហើយ អាចចូលអង្គុយ ហើយអ្នកដែលតាមគប់គេនោះ ត្រូវដើរក្រឡឹង លាក់ដាក់អ្នកផ្សេងទៀតដូចៗគ្នា។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះគេលេង ដើម្បីហាត់ខ្លួនឲ្យមាន ស្មារតីរឹងប៉ឹង រហ័សរហួន ឲ្យមានប្រាជ្ញាវាងវៃ ហាត់ទម្លាប់ខ្លួនឲ្យចេះ ប្រុងស្មារតីជានិច្ច។
៣. ល្បែងចោលឈូង
ល្បែងឈូង ជាល្បែងមួយយ៉ាង របស់មនុស្សកម្លោះក្រមុំ ឬមនុស្សចំណាស់ៗ ប្រុសស្រី គេតែងនិយមលេង នៅវេលាតប់ខែភ្លឺ ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំថ្មី។
របៀបលេង
ល្បែងនេះ គេចែកគ្នាជា២ពួក ប្រុស១ពួក ស្រី១ពួក។ ក្នុង១ពួកៗ មានគ្នាចំនួនពី១០នាក់ ឬ២០នាក់ ឡើងទៅ ឈរត្រៀមជា២ជួរ តល់មុខគ្នា ឃ្លាតពីគ្នាប្រមាណជា៨ ឬ១០ម៉ែត្រ។ គេយកក្រមាឬកន្សែង មកឆ្មូលឲ្យមូល ចងរឹតឲ្យតឹងណែនល្អ ទុកឲ្យមានកន្ទុយបន្តិចហៅថា “ឈូង” សម្រាប់កាន់បោះ ឬចោលទៅមករកគ្នា។ នៅពេលដែលខាងប្រុស បោះឈូងទៅខាងស្រី ត្រូវតែប្រុងប្រៀបចាំចាប់កុំឲ្យ ធ្លាក់ដល់ដី បើធ្លាក់ដល់ដីគឺស្អុយ ហើយគេចាប់ផ្តើមបោះ ទៅឲ្យខាងប្រុសវិញ ហើយខាងប្រុសក៏ត្រូវចាំចាប់ មិនឲ្យធ្លាក់ដល់ដីដូចគ្នា។ បន្ទាប់មកត្រូវចោលឲ្យ ត្រូវខាងស្រីណាម្នាក់ក៏បាន បើមិនត្រូវទេគឺ ចាត់ទុកថាស្អុយ តែប្រសិនបើត្រូវស្រីណាម្នាក់នោះ គឺស្រីម្នាក់នោះត្រូវ ច្រៀងរាំយកឈូងទៅឲ្យ ខាងប្រុសវិញ។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះ ចង់ឲ្យអ្នកលេងមាន ការហាត់ភ្នែកឲ្យវៃ ហាត់ដៃឲ្យត្រង់ ហើយក៏ជាការកំសាន្តសប្បាយ ដោយមានការរាំច្រៀងលាយ ជាមួយគ្នាផងដែរ។
៤. ល្បែងទាញព្រ័ត្រ
ជាល្បែងលេងកម្សាន្តសប្បាយ របស់យុវជនខ្មែរទាំងបុរស ទាំងស្ត្រី កម្លោះក្រមុំ។
របៀបលេង
មុនដំបូងគេរើសរក ប្រុសម្នាក់ ស្រីម្នាក់ដែលមាន មាឌធំមាំ ឲ្យឈរជាអ្នកកាន់ចុងព្រ័ត្រ គឺ ប្រុសកាន់ចុងម្ខាង ស្រីកាន់ចុងម្ខាង ដោយបែងចែកជា២ក្រុម ឈរប្រុងប្រៀប ដោយកាន់ខ្សែពួរពាក់កណ្តាលម្នាក់ ដោយក្រុមនីមួយៗ មានការបែងចែកគ្នា ចាប់ពី១០នាក់ឡើងទៅ។
នៅពេលដែលគេ ស្រែកថាហើយ ក្រុមម្ខាងៗត្រូវតែខិតខំទាញ ធ្វើយ៉ាងណាកុំឲ្យ ហួសគំនូសកណ្តាល ដែលគេបែងចែកនៅ ការចាញ់ឈ្នះរវាងក្រុមទាំងពីរ ហើយប្រសិនបើក្រុមណាមួយ ឆ្លងគំនូសកណ្តាលឬដួល គឺសន្មត់ថាចាញ់ នឹងមានការពិន័យពីខាងក្រុមដែលឈ្នះ ដោយការរាំច្រៀងផ្សេងៗ។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះចាត់ទុកជា ការហាត់កម្លាំង ហាត់ប្រាណឲ្យរាងកាយ មានកម្លាំង មានសុខភាពល្អ មិនតែប៉ុណ្ណោះក៏បង្ហាញឲ្យអ្នកលេងត្រូវមានចិត្តសាមគ្គីគ្នាជាធ្លុងមួយ ទើបអាចយកឈ្នះដៃគូរម្ខាងទៀតបាន។
៥. ល្បែងចាប់កូនខ្លែង
ល្បែងចាប់កូនខ្លែង ជាល្បែងរបស់កុមារាកុមារីជំទង់ៗ តែងតែលេង ក្នុងរដូវចូលឆ្នាំ ឬនៅពេលទំនេរ។
របៀបលេង
ល្បែងនេះ ពេលលេងគេចាត់ម្នាក់ ដែលមានមាឌមាំធំ ឲ្យធ្វើជាមេហ្វូង ហៅថាមេមាន់ ហើយចាត់ច្រើននាក់ផ្សេងទៀត ឲ្យធ្វើជាកូនមាន់ ហើយគេចាត់ម្នាក់ទៀត ឲ្យធ្វើជាខ្លែង ចាំចាប់កូនមាន់។ ខ្លែងត្រូវតាមចាប់កូនមាន់ ដែលនៅពីខាងក្រោយគេបង្អស់ ហើយ លក្ខខ័ណ្ឌមួយថា បើកូនណារបូតចេញពីមេ ព្រោះប្រឹងគេចខ្លាំង ហើយកូននោះគេក្រាបទៅនឹងដី នោះមេខ្លែងមិនត្រូវចាប់គេទេ។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះ គឺជួយបង្ហាត់មនុស្សឲ្យ ចេះប្រុងប្រយ័ត្ន ប្រុងស្មារតី មានភាពរហ័សរហួន ចេះ ការពារខ្លួននិងគ្រួសារផង។
៦. ពង្រត់កូនក្រមុំ
ល្បែងពង្រត់កូនក្រមុំ គឺជាល្បែងដែលកម្លោះក្រមុំ តែងនិយមលេងនៅរដូវចូលឆ្នាំខ្មែរ។
របៀបលេង
ល្បែងនេះគឺ គេត្រូវគៀងគរ អ្នកលេងឲ្យបានកាន់ចាប់បី១០ ឡើងទៅមិនកំណត់នោះទេ។ ហើយគឺតម្រូវឲ្យ អ្នកលេងដែលមានស្រី មានប្រុសឡាយឡំគ្នា ហើយឈរឆ្លាស់គ្នាស្រីម្នាក់ ប្រុសម្នាក់ឈរកាន់ដៃគ្នា ព័ទ្ធជារង្វង់។ តែក្នុងពេលដំបូងគឺ តម្រូវឲ្យមានប្រុសស្រីមួយគូរ នៅខាងក្រៅរង្វង់ រត់ច្រៀងបន្ទាប់មក វាយដៃរបស់ប្រុសស្រីមួយគូរផ្សេងទៀត ដែលកំពុងតែឈរនៅក្នុងរង្វង់។ ចំណែកប្រុសស្រីមួយគូរទៀតនេះ នៅពេលដែលគេវាយហើយ ត្រូវប្រញាប់រត់បញ្ចាស់ទិសនឹង អ្នកវាយឲ្យបានលឿន ឬអាចដូរគូរជាមួយនឹងគូរ ដែលបានវាយយើង ហើយប្រញាប់រត់មកចូលចន្លោះ ដែលចំហរចោលនោះវិញ ឲ្យបានលឿន។ រីឯចំណែកអ្នកចាញ់ ត្រូវរត់វាយគូរដទៃផ្សេងទៀត។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះលេងដើម្បីធ្វើឲ្យ យើងមានភាពរហ័សរហួន ចេះសាមគ្គីគ្នាជាមួយដៃគូរ នឹងមិនមាននៅការប្រកាន់គ្នា។
៧. ល្បែងដណ្តើមស្លឹកឈើ
ល្បែងនេះជាល្បែង ដែលគេនិយមលេង ក្នុងពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរ នៅតាមទីវត្តអារាមផ្សេងៗ។
របៀបលេង
ល្បែងនេះគេតម្រូវឲ្យ អ្នកលេងត្រូវចែកគ្នាជា២ពួក ស្រី១ពួក ប្រុស១ពួក ដោយតម្រូវឲ្យមាន ការឈរនៅចម្ងាយឆ្ងាយពីគ្នា ប្រហែល១០ម៉ែត្រ ដែលក្នុងម្ខាងត្រូវមាន មនុស្សចាប់ពី៥ ទៅ ១០ នាក់ឡើងដោយឈរតាមលេខរៀង។ ហើយក៏តម្រូវឲ្យមានអ្នកតំណាង២នាក់ពី ក្រុមទាំងពីរដើម្បីឈរចាំហៅឈ្មោះ និងចាំមើលមែកឈើនោះ។ នៅពេលដែលចាប់ផ្តើមលេង អ្នកតំណាងនោះនឹង ហៅលេងរៀងលេខ១ ឬ ២ ដូច្នេះអ្នកដែលលឺលេខរៀងរបស់ខ្លួន ត្រូវរត់ទៅកណ្តាល កន្លែងដែលមានមែកឈើ ដើម្បីចាំដណ្តើមពីភាគីម្ខាងទៀត។ ប្រសិនបើអ្នកណាដណ្តើម មែកឈើនោះបាន ដោយភាគីម្ខាងទៀតចាប់មិនបាន នោះជាអ្នកឈ្នះ។
អត្ថន័យ
ល្បែងនេះ បង្រៀនឲ្យ អ្នកលេងមាននៅ ការប្រុងប្រយ័ត្ន វៃត្រចៀក និងភាពរហ័សរហួនផងដែរ។
Bong I.T